zondag 15 maart 2009

IPS en baile funky in são joão

in de gevangenis zitten jongesn tot 18 jaar in afwachting tot hun proces. de cellen zijn er donker, de bedden van beton, en ze zitten met veel te veel in de cellen. er hangt een kille geur, gelijk aan die van een slachthuis. elk jaar sterven er ongeveer 2 jongens door folteringen of worden doodgeslagen. roberto, de stichter van amar, geeft er elke dinsdag catechese, religieuze educatie, iets waar de jongens volgens de wet recht op hebben, en waarmee roberto en amar en de rest van de buitenwereld contact kan houden met de jongens in de gevangenis en wat er allemaal gebeurd.
ik was er al een maand geleden ongeveer voor de eerste keer. toen gingen we eerst liedjes zingen, en vertelde roberto het verhaal van de verloren zoon, en vertelde marcinha haar verhaal aan de jongens , de oudere zus van magali waar ik eerder over vertelde, en die ook voor amar werkt als educatore van straatkinderen, dat was ze vroeger zelf ook, en ze heeft ook 3 jaar in de jeugdgevangenis gezeten, en dat ze toch haar leven en een gezin heeft kunnen opbouwen.

daarna waren er groepsgesprekken, en vertelde een jongen aan stefano dat hij daar zat omdat hij iemand had vermoord.toen roberto vroeg wie van die jongens kinderen had, stak haast een 3e zijn hand op.
de jongens zaten op de grond, in twee blokken. later vertelde marcinha dat het ene blok de jongens van het rode comando waren, de andere die van het derde commando, de twee grote drugkartels van rio. als de jongens inde gevangenis komen, moeten ze van de gevangenisleidign kiezen, ofwel in de cellen van die van het rode ofwel in die van het derde. de meeste hebben al een link met een commando voordat ze in de gevangenis komen, toch wekrt het stadsbestuur en de leiding van de gevangenis de commando cultuur in de hand. in de gevangenis komen ze in een commando, waar ze dan voor de rest van hun leven bij blijven. alle jongens die daar zitten komen van de comunidades of van de straat, de armen.

toen we er vrijdag waren, zaten er ondertussen 3 jongens die ik ken van het straatkindercentrum in sao cristovao..

dit weekend ben ik met danyelle mee naar de comunidade van sao joao geweest. daar woont zij. danyelle werkt in de keuken van een ander huis van het project. die wilde mij ook graag meenemen naar de baile funkyvan haar wijk. die was wel eem pak gekker dan die van bij magali.
er was heel veel volk, en de jongens van het drugscommando daar dansten met hun wapens in delucht mee door het volk. met hun mitrailletten en hun pistolen omhoog, ik voelde mij toch niet zo op mijn gemak. er hangt ook zo´n mega machocultuur.
het internet cafe gaat sluiten, binnenkort meer.
heel veel groetjes uit rio. xxx fien

ah ja met carnaval, belangrijkste vergeten: met orunmila, groepje waarin ik speel, gespeeld op straat. zot, hier in lapa, 400.000 man op straat, kei druk, moest ook ineens een bus door, wij daardoor een rondje over het plein. machtig. we spelen afrosamba, de muziek uit bahia. vooraan dansten er 3 mensen in traditionele kledij, man was heerlij, het haar op mijn armen stond recht.

maart tot nog toe

28 februari had magali, de kokkin van de organisatie waar ik werk, mij bij haar thuis uitgenodigd, in een sloppenwijk langs avenida brasil, een grote baan die rio doorkruist en waar meer dan een uur lang rijden alleen maar sloppenwijken of bedrijven naast staan. dat was wel heel tof. die had speciaal klaargemaakt wat ik lekker vond, en s aonds zijn we naar een feestje gegaan, een baile funky. funky is hier de populaire muziek in de comunidades (positievere woord voor sloppenwijk). dat lijkt een goedkopere versie van de amerikaanse rap/r&b, met teksten die nog een pak ranziger en machistischer zijn. alle vrouwen dansen dan met hun gat naar achter en draaien met hun gat tot op de grond.
wel gek om te zien hoe het leven in de comunidade er aan toe gaat. er lopen overal bandieten rond, zo noemen ze de mannen van de drugsbendes hier, met geweren of pistool in de broeksrand, zo op straat. er zijn dan ook punten , ´monden met rook´, waar drugs wordt verkocht. ook gewoon midden op straat.
de drugsbendes hebben het er voor het zeggen, bijvoorbeeld ook waar je je afval mag gooien en waar niet, wordt door hen beslist. zij organiseren ook de feestjes in de wijk, bijvoorbeeld die baile funky, waar dan mannen stonden met een mitraillet, vlaknaast mij. maar die doen niets zei magali, gewoon door daar te staan zorgen die ervoor dat er geen gevechten ontstaan ofzo en dat alles kalm blijft. ze vertelde dat als er chaos ontstaat dat die dan in de lucht schieten en dat daar al eens een meisje gewond door was geraakt. zotte situaties.

ze vertelde ook dat er geen gevaar was van de bandieten, zij kent die al heel lang, ze woont er al heel lang, dus ik mag gewoon mee binnen. als meisje is het ook makkelijker dan een vreemde jongen.
zondag heeft de zus van magali dan mijn nagels gelakt, zowel aan tenen als handen, op de braziliaanse manier, versierd met bloemetjes. s avonds was de stroom uitgevallen.
wat ik wel vond, was dat er echt bijna niets te doen is in die wijken. er is wel een stenen voetbalveld van het stadsbestuur en een paar barrejtes, maar buiten rondhangen en iets drinken is er echt nietveel te doen, zeker niet als je geen geld hebt om uitjes naar de stad te maken. die mensen zitten daar dan heel de dag door, echt vlak op elkaar, ze roddelen heel veel en de sociale controle is heel groot, privacy heb je daar niet veel. de straten en huizen zijn er klein, staan vlak bijeen, als je je raam opendoet, zit je al bij de buren. de jongeren zijn er ook heel snel met vriendjes en vriendinntjes, en meisjes worden er over het algemeen heel snel zwanger, al dan niet gewenst. op hun 22e hebben vele al 2 of 3 kindern. er wonen gek veel kinderen in de comunidades.

in de week ben ik een dag mee de straat op gegaan op zoek naar straatkinderen in lapa, waar ik woonde,, want de educatoren hadden een afspraak met ze om 4 van hen mee te nemen naar casa de rafael, een huis van een anderen organisatie dat als dagcentrum voor straatkinderen en jonge schoenpoetsers fungeert. de schoenpoetsers wonen thuis en gaan naar school, maar werken de rest van de dag. in het centrum kunnen ze aan vrijetijdsactiviteiten deelnemen zoals capoeira en krijgen ze te eten.
op straat kwamen we diana tegen, een meisje waar ik al eerder over vertelde op de blog, en die nu denk zo haai was, dat die mij niet herkende.

diezelfde week ben ik voor een paar dagen vertrokken naar het huis van Amar, de organisatie waar ik werk, in duque de caxias, dat is een randstad van rio. daar vertelde ik al eerder over.
daar mocht ik bij magna thuis slapen, een educatore van 25 die daar werkt. dat was wel leuk.
haar familie was heel gastvrij. ze hebben het niet breed, maar wel beter dat degenen die in de comunidades wonen. de eerste dag waren er 2 nederlanders meegekomen,maria en anouk, en hebbenwe engelse les gegeven. maar het lokaal waar de kinderen daar les krijgen is zooo heet, een bakkende zon op een golfplaten dak. de kinderen waren erg druk. de nederlandesrs zijn dan terug naar rio vertrokken, ik ben gebleven tot zondagavond.

zaterdag ben ik met magna mee naar haar engelse cursus geweest. ik moest dan vooraan in de klas en dan moesten ze vragen in het engels aan me stellen. in duque de caxias komen geen toeristen zoals in het centrum van rio, wilden ze graag met mij op de foto enzo.
thuis deed de familie ook niet zo veel in het weekend, ze bereidden de mis van zondag voor met hun kerkgroep, en kijken veel telenovellas.
s avonds ging ik met magna mee naar een feesjte, daar leerde ik een vriend van haar kennen sdie bij de marine werkte. dat was zijn manier om als jongen van arme komaf zijn stad te verlaten en naar het buitenland te trekken vertelde hij.

zondag ben ik mee naar de mis geweest. iedereen is hier zo gelovig, ik ken ondertussen het onze vader bijna uit het hoofd in het portugees, hoewel ik dat niet in het nederlands ken..
maar het past er hier wel bij. de mensen halen hier echt veel steun uit het geloof. zo vertelde magali van mijn werk, die vroeger zelf op straat leefde, en het nu nog steedsniet breed heeft, eens dat haar favoriete zin uit het onze vader is: ´seja feita a vossa vontade´ ik ben onderdanig aan uw wil, in die aard, dat als ze het even niet meer zag zitten en kwaad was voor alle miserie die ze tegen kwam en haar hoofd wilde laten hangen, dat ze dan dacht, ah nee, ik moet voort doen, dit is de wil van god. dat klinkt heel raar in de belgische context, maar ik vond het erg mooi hoe ze dat vertelde.

in duque de caxias was ik ook naar een pasgeboren babietje gaan kijken, de kleinzoon van sebastiao en lucia, twee vijftigers die voor AMAR werken. de zoon van hun zoon, van 19, die zij hadden geadopteerd nadat zijn moeder aan de drank was overleden.

deze week was ik met tatiana, een sociale assistente van AMAR mee naar een vergadering van Rede Rio de Criança, de koepelorganisatie van alle organisaties die in rio rond straatkinderen en favelakinderen werken. sinds januari is er in rio eennieuw stadsbestuur, dat een nieu programma ´choque de ordem´ ( shoc van orde) aankondigde. meer polite op straat, alle infromele economie van de straten (verkopers van drank, ijsjes, ... die je hier zo veel ziet, zonder vergunning), alle straatkindern weg. de straten kuisen dus, zo werd voor carnaval bijvoorbeeld de groep straatkinderen verdreven die dicht bij het centrum in sao cristovao onder een viaduct woonde, naar een wijk veel verder van het centrum, waar zeker geen toeristen komen. ook de kandidaatstelling van brasilie als gasltland voor de wereldbeker voetbal in 2014, met finale in rio is een extra reden om het centrum te ´kuisen´.
Rede Rio gaat een congrs organiseren over ´de andere kant van de choque´.

vrijdag was er in het instituto padre severino (IPS) jeugdgevangenis van rio de janeiro, een show van renato sorriso, renato glimlach, die zelf uit de comunidades komt en sambadanser werd.
samen met de nederlanders hebben wij ook samba gedanst met de jongens van de gevangenis.
ik was al een keer eerder in de gevangenis geweest.

februari 2009

even een sneell update nodig, bijna twee maanden geleden, wel even schandalig, maar de tijd gaat hier zo snel en er is zo veel te doen, en niet altijd internet beschikbaar waar ik woon, en als er al een computer met internet is, dan nog is het niet altijd zeker dat alles werkt, ik ben natuurlijk nog steeds in brazilie. toch, mijn oprechte excuses aan de trouwe volgers.

niet veel na het bericht van januari ben ik terug naar het huis in lapa verhuist, waar al de nederlanders wonen. een deel daarvan zijn ook in het project beginnen werken waar ik werk, verdeeld over de verschillende huizen van het project (zie de infotekst)
de komst van de nederlanders is wel goed, ik geef op maandag en donderdag samen met 3 van hen engelse les aan kinderen uit de sloppenwijken en we spelen spelletjes met ze, vorige week hadden we dansles georgansieerd, dat vonden ze wel geweldig. eerst de magarena aangeleerd, daarna in groepjes samen met hen een dansje verzonnen en aan de andere groepjes getoond. zo n dingen kan je veel beter doen als je met meer bent, alleen is dat nogal lastig.
ik kom ook best goed overeen met een aantal, en zo eens napraten in het nederlands over wat je ziet en meemaakt is op sommige dagen echt wel goed. er was nog een andere nederlandse jongen aan gekomen los van die grote groep, stefano, met hem kom ik ook goed overeen.

eind februari is carnaval, heel de maand was het al precarnaval. met de oefensessies van de sambascholen in de sambodroom, het soort vaste stadion waar de defile van rio plaatsvindt.
elke school komt daar oefenen voor de technische dingen, om op 1 uur de hele school en praalwagens enzo er door te krijgen. hetzelfde als met carnaval zelf, zonder de kostuums welliswaar. maar elke zondag was het daar een bangelijk feestje. het sambadansen gaat best wel vlot nu, soms gaat het ritme wel nog wat te snel..

carnaval in rio, dat is de defile van de sambascholen in de sambodroom, waar je wel nog wat voor moet betalen, daarnaast heb je ook veel bloco´s die muziek op straat spelen, waar je gratis naar toe kan. samba, of frevo uit het noordoosten van brazilie, of oude carnaval muziek, je hebt heel veel verschillende blocos.
heel demaand waren er al bloco s overal in de stad, zo zijn we met de nederlanders naar het bloco ´bunda rachada´geweest, wat zoveel betekent als gescheurd gat, in ramos, een sloppenwijk in het noorden van de stad. een ander deel van de nederlanders werken daar in een ander project, waar ik nniet werk. de mensen van hun project hadden hun daarvoor uitgenodigd en ik was meegegegaan. dat was wel een feestje. eerst opwarmen op een pleintje, wel warm in de brandende zon, daarna door de straten defileren, met samba, zalig.

net voor de echte carnaval periode ben ik met de vrouw van jan daniels, athamis, op een conviventie voor sjamanisme geweest. zij had gevraagd of ik daar wilde vertalen.
dat was wel iets bizars. die gingen dan reizen inzichzelf enzo om vanalles over je te weten te komen en tot jezelf te komen enzo, maar heb er uiteindelijk wel van genoten, er waren ook andere belgen, die heel open waren en dat was wel eens goed om over de ervaring hier te praten met mensen die je achtergrond beter begrijpen, en wat ouoder en wijzer zijn. ik ben ook mee in de zweethut geweest, dat klinkt nu enorm bizar, maar dat was wel eens tof om te doen.
dat was op een sitio, zo noemen ze hier een landhuis, buiten rio, waar ze een beetje een amazone dorp hadden nagebouwd. daar heb ik ook juliana en leão leren kennen, jongeren uit rio, die van rijkere komaf zijn. goed om ook die kant van rio te zien, en nieuwe vrienden.
daarna was het carnaval in rio al begonnen. ben een paar keer met juliana naar de blocos geweest, ook met stefano en een vriend van hem die voor een week uit peru was overgekomen.

tijdens carnaval beginnen de blocos hier al om 9 uur smorgens, om niet té veel volk te lokken. dan moet je echt opstaan om te gaan feesten, best wel bizar. een afroreage bloco langs het strand van ipanema, even dansen en als het te warm is even het water in duiken.
de nederlanders zelf zijn naar de defile in de sambodroom gegaan, ik wilde nog wel gaan, maar kon geen ticketje meer vidnen. ook de sfeer rond de sambodroom was al geweldig. al die mensen die met het openbaar vervoer tot daar komen, met hun kostuum bij in een plastiek zak op hun rug. praalwagens die heel der dagen te voet worden voortgeduwd tot aan de start, enorme chaos, maar wel mooi om te zien als ze gaan klaar staan op de sambodroom binnen te gaan, met al die blitse kostuums, op het sambaritme van hun batteria, slagwerkgroep.
de school van salgeiro heeft het defile gewonnen, de kranten stonden er dagenlang vol van.

eerst die week met athamis en dan carnaval heeft me wel goed gedaan, alles wat ik hier zie een meemaak weegt soms toch zwaarder door dan dat het in het begin aanvoelt, even gedachten anders zetten was wel eens nodig.
wel een gevaarlijke periode. veel hostels die werden overvallen, toeristen op straat. ik was voor de periode terug naar de organisatie verhuist, het hostel in lapa was onbetaalbaar tijdens carnaval. in de organisatie, waar anamaria en adriano als conciergen werken is het beter beveiligd, maar ook daar werd avondklok ingesteld, om 1 u moestens we thuis komen, anders pas smorgens terug. te veel gevaar dat er overvallers mee naar binnen zouden dringen als je in de nacht de deur opendoet.